آمریکا و تازه ترین ناسازگاری ها با برجام

اقتصاد ایرانی: به گزارش ایرنا، این گزارش به سرخط اصلی خبرها و همچنین نوشته های سرمقاله نویسان و نویسندگان روزنامه های امروز شنبه ۲۹ آبان ۱۳۹۵ خورشیدی در حوزه های سیاسی و اقتصادی نگاهی انداخته و مهم ترین موضوع های مورد توجه این روزنامه ها را بررسی کرده است.

** ساز ناکوک کنگره آمریکا علیه برجام 

مجلس نمایندگان آمریکا روز پنجشنبه بیست و هفتم آبان ماه، طرحی در زمینه ممنوعیت فروش هواپیما به ایران را به تصویب رساند؛ طرحی که اکنون در انتظار تایید یا رد مجلس سنا و در نهایت «باراک اوباما» رییس جمهوری کنونی آمریکا است.
در گزارش روزنامه «خراسان» با عنوان «مصوبه نقض مستقیم برجام» می خوانیم: براساس بند ۲۲ برجام، دولت ایالات متحده موظف است تسهیلات فروش هواپیمای مسافربری به ایران را فراهم کند که درصورت تایید این مصوبه در سنا و امضای آن توسط رئیس جمهور آمریکا به طور مستقیم برجام نقض خواهد شد هرچند کاخ سفید اعلام کرده است این مصوبه را وتو خواهد کرد.

روزنامه «فرهیختگان» زیر عنوان نخست «وتوی اوباما در راه است» نوشت: گروه چشم انداز مجلس نمایندگان آمریکا روز پنجشنبه طرح منع فروش هواپیماهای مسافربری توسط شرکت ایرباس و بوئینگ به ایران را که پیشتر اوباما اعلام کرده بود در صورت تصویب وتو خواهد کرد، تصویب کرد. این طرح با ۲۴۳ رای موافق نمایندگان جمهوری خواه در برابر ۱۷۴ رای مخالف دموکرات ها به تصویب رسید که در این میان هفت نماینده دموکرات نیز در موافقت با این طرح به جمهوری خواهان پیوستند.

فرهیختگان تلاش مجلس نمایندگان ایالات متحده را اخلال در اجرای برجام عنوان کرد و افزود: این طرح از صدور مجوزهای لازم از سوی وزارت خزانه داری آمریکا برای بانک های آمریکایی جهت انجام تراکنش های مالی فروش این هواپیماها جلوگیری خواهد کرد. تصویب این طرح به دنبال تلاش های گسترده جمهوری خواهان برای بی اثر کردن توافق هسته ای برجام با ایران انجام شد.

روزنامه «آرمان» در یادداشتی به «آخرین وتوی رئیس جمهور آمریکا» اشاره کرد و نوشت: اوباما که دو ماه دیگر کرسی ریاست جمهوری را ترک خواهد کرد در آخرین فرصت درصدد است برای به یادگار گذاشتن یک اقدام صلح جویانه دیگر ، مصوبه مجلس نمایندگان آمریکا را وتو می کند. البته باید در نظر داشت زمان حضور آقای اوباما در کاخ سفید به عنوان رئیس جمهور رو به پایان است و باید منتظر ماند که آیا نظر مجلس نمایندگان درباره ممنوعیت فروش هواپیما به ایران تغییر می کند یا نظر ترامپ پس از آغاز ریاست جمهوری اش درباره این طرح چه خواهد بود که در این راستا، اگر بر روحیات کاسبکارانه ترامپ و شعار ایجاد کار در آمریکا توجه شود، این امکان وجود خواهد داشت که او در زیر فشار فروشندگان هواپیماها که هزاران کارگر آمریکایی در آن مشغول به کار هستند، مانند اوباما مجبور به وتوی این طرح شود و ترامپ اکنون در برابر تضادی دوگانه ای قرار دارد.

روزنامه «جهان صنعت» هم در یادداشتی خود با عنوان «احتمال بازگشت برجام به نقطه صفر» به انتقاد از کارشکنی های آمریکا در اجرای تعهد به برجام پرداخت و آورد: اگرچه آمریکا مدعی پایبندی به تعهدات خود در برجام است، اما رفتارهای این کشور هیچ گاه با حسن نیت همراه نبوده است. تصویب و اعمال تحریم های جدید علیه ایران به بهانه های غیر هسته ای، تمدید قانون تحریم علیه ایران، مصادره اموال ایران در آمریکا، ممانعت از دستیابی ایران به سیستم مالی آمریکا و همچنین تصویب طرح جدید ضد ایرانی کنگره مبنی بر منع فروش هواپیما به ایران، فضایی را ایجاد کرده که مانع از ورود شرکای اروپایی آمریکا به اقتصاد ایران و همکاری تجاری و اقتصادی آنها با ایران شده است.

در ادامه این یادداشت می خوانیم: تداوم این روند در ماه های آینده، اجرای برجام را با چالش های جدی تری مواجه خواهد کرد و باید دید که آیا تلاش های جهانی به ویژه از سوی ۱+۵ و سازمان ملل از یک سو و دیپلماسی تعامل برانگیز و خواست ایران بر پایبندی تعهداتش نسبت به سازمان انرژی اتمی از طرف دیگر می تواند دولت جدید آمریکا را به انجام تعهداتش متقاعد کند که در غیر این صورت چه بسا باید شاهد شکل گیری یک روند معکوس در توافق هسته ای و بازگشت طرفین به نقطه صفر باشیم؛ در صورت تکرار رفتار های خصمانه و کارشکنانه کنگره تحت تسلط جمهوریخواهان و برخی دموکرات های رادیکال ضد برجام در کنار مواضع سردرگم و ضد و نقیض ترامپ این فرضیه را تقویت می کند.

در این پیوند، روزنامه «آفتاب یزد»، «فشار همه جانبه به برجام» را عنوان نخست خود قرار داد و به نقل از یکی از کارشناسان روابط بین الملل نوشت: باید بپذیریم جو دوران اوباما دیگر وجود ندارد.

** ایران؛ کانون توجه ویژه مشتریان و سرمایه گذاران نفتی 

توافق هسته ای و اجرایی سازی برجام، گشایش های بسیاری را در حوزه اقتصاد انرژی ایران پدید آورد و این موضوعی بود که امروز برخی روزنامه ها به آن پرداختند.

روزنامه «ایران» با اشاره به «افزایش مشتریان نفت ایران در ۴ قاره» نوشت: درحالی که تشدید تحریم های نفتی علیه ایران در سال ۱۳۹۱ مصادف با ۲۰۱۲ میلادی به یک باره بسیاری از بازارهای هدف صادرات نفت ایران را از فهرست خارج کرد، ولی در سه و نیم سال اخیر به خصوص پس از اجرایی شدن برجام و از ابتدای سال جاری ایران یکی پس از دیگری بازارهای از دست رفته خود را بازپس می گیرد. اکنون فهرست مشتریان نفت ایران که در سال های تحریم به چند کشور محدود شده بود، بلندتر شده است و ایجاد همین بازارها باعث شده تا در کنار بازگشت تولید نفت خام، صادرات این کالای استراتژیک نیز به سطح قبل از تحریم ها بازگردد. در دوران پساتحریم نه تنها میزان صادرات نفت و سهم ایران در بازارهای آسیایی و اروپایی به طور چشمگیری افزایش یافته است، بلکه هم اکنون در برخی از بازارها ایران به بزرگترین تامین کننده نفت تبدیل شده و توانسته است از رقبای خود نظیر عربستان که در خلأ تحریم ها جای ایران را گرفته بودند، پیشی بگیرد.

«ترافیک غول های نفت جهان در تهران» هم عنوان گزارش روزنامه آرمان بود که آن می خوانیم: پس از آنکه توتال با ایران وارد قراردادی جدی در حوزه نفت و گاز شد، اکنون نمایندگان چند شرکت روسی راهی ایران شدند تا جای پای خود را در این صنعت ایران محکم کنند. در واقع روس ها که با اعمال تحریم ها نفت ایران را مانند بسیاری از شرکت های بزرگ نفتی جهان ترک کرده بودند، اکنون سودای بازگشت را در سر دارند. در این شرایط، ایران نیز به سرمایه گذاری و تکنولوژی های جدید نیازمند است تا بتواند عقب ماندگی سال های پیش خود را جبران کند به همین دلیل تمایل دارد با شرکت های چینی، روسی و اروپایی وارد مذاکره شود تا با اطمینان بیشتری توان برنامه ریزی داشته باشد.

روزنامه جهان صنعت هم با اشاره به تعدد و تنوع مشتریان نفت ایران، آورد: نکته قابل تامل درباره صادرات نفت ایران آن است که حالا در کنار مشتریان سنتی همچون چین، هند، کره جنوبی، ژاپن و ترکیه و شرکای استراتژیک نفتی در اروپا همچون فرانسه، آلمان، ایتالیا، یونان و اسپانیا، بشکه های نفت ایران به بازارهای شرق اروپا همچون لهستان، اتریش، مجارستان، رومانی، بوسنی و کرواسی هم لبخند می زنند.

جهان صنعت در ادامه گزارش از قرار گرفتن هند در جایگاه بزرگترین مشتری نفت ایران خبر داد و چنین نگاشت: در راستای سیاست کلان افزایش صادرات نفت خام ایران در دوران پسا برجام، حجم صادرات نفت ایران به هند بالاخره یک رکورد تاریخی را ثبت کرد و ایران با پشت سرگذاشتن عربستان به بزرگ ترین تامین کننده نفت هند تبدیل شده است. فروش نفت ایران به هند در ماه اکتبر برای اولین بار بعد از رفع تحریم های هسته ای از میزان صادرات نفت عربستان به هند بیشتر شده است. به این ترتیب ایران بزرگ ترین صادرکننده نفت به هند در ماه اکتبر بوده است.

** ترامپ و چینش کابینه آمریکا

اعلان نام چهره هایی برای تصدی احتمالی پست های کابینه «دونالد ترامپ» رییس جمهوری منتخب آمریکا، برای برخی تحلیلگران نشانگر افزایش وزن نخبگان ضد ایرانی در دستگاه حاکمه آمریکا است.

در همین پیوند، روزنامه «شرق» با اشاره به «تندروهای مخالف ایران در کابینه» ترامپ نوشت: بیش از دو ماه به آغاز کار کابینه دونالد ترامپ باقی مانده و چهره های کلیدی دولت او یک به یک از سایه بیرون می آیند. دراین میان شاید نزاع های درونی در برج ترامپ سبب شده باشد تا گزینه های نهایی تصدی پست های کلیدی دولتی تفاوت چشمگیری با گمانه های اولیه داشته باشند، اما دیگر تقریبا می توان مطمئن بود که برخی نزدیکان او، هرطور شده، سهمی در یکی از جنجالی ترین دولت های احتمالی تاریخ ایالات متحده خواهند داشت.

به نوشته شرق، تمام گزینه های مطرح شده تا اینجا در تندروی و مواضع مخالف با ایران هم موضع هستند، اما تا پایان یافتن رایزنی ها و معرفی وزرا توسط رییس جمهور آمریکا، افراد مطرح شده به عنوان گزینه باقی می مانند و مشخص نیست کدام یک از دلواپسان توافق و مذاکرات راهی این کابینه می شوند.

«ترامپ دنبال دل جمهوری خواهان» هم عنوان گزارشی از روزنامه «مردم سالاری» بود که درباره کابینه احتمالی ترامپ و واکنش ها به انتخاب های تازه وی آورد: به نظر می رسد تغییرات، روند مذاکرات و هماهنگی بین تیم دونالد ترامپ و دولت باراک اوباما برای انتقال قدرت را کند کرده است؛ یک سخنگوی کاخ سفید به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت دولت اومابا قبل از انتقالِ اطلاعاتِ نهادهای دولتی به کمیته انتقال قدرت رئیس جمهور منتخب، منتظر دریافت اسناد نهایی است که طبق قانون باید به کاخ سفید تحویل داده شوند. یک منبع مطلع به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته است جناح های مختلف در اردوی ترامپ «بر سر قدرت در حال جنگ هستند». به گفته این منبع که نامش فاش نشده «در حال حاضر این تشکیلات قادر به کار نیست».