خواب پریشان توسعه‌یافته‌ها در ۲۰۱۵
اقتصاد ایرانی: چهره نوین تروریسم در حال تغییر است. آمار مرگ و میر مرتبط با حملات تروریستی در سال ۲۰۱۵ برای نخستین مرتبه از سال ۲۰۱۰ تاکنون، کاهشی ۱۰ درصدی داشت. با این حال، شاخص کلی حملات تروریستی ۶ درصد افزایش یافت و علت هم این بود که برخی کشورها ازجمله کشورهای توسعه یافته جهان، در سال گذشته بالاترین سطوح تروریسم را تجربه کردند.
به گزارش تعادل، مجمع جهانی اقتصاد در گزارش سالانه خود در این باره نوشته، موسسه علم اقتصاد و صلح از سال ۲۰۱۳ به بعد، هر ساله شاخص تروریسم جهانی که خلاصه جامعی از رویکردهای کلیدی در جهان و الگوهای تروریسم در ۱۶ سال گذشته است، ارائه می کند. این موسسه در گزارش امسال خود –چهارمین گزارش منتشر شده توسط این موسسه– اعلام کرد که کشورهای توسعه یافته در سال ۲۰۱۵ بیشتر از هر زمان دیگری تاثیرات تروریسم را احساس کردند.
کاهش شمار کشته شدگان
کشورهای توسعه یافته جهان در سال گذشته شاهد افزایش ۶۵۰ درصدی کشتارهای مرتبط با حملات تروریستی بوده اند. آمار تلفات تروریسم در این کشورها از ۷۷ کشته در سال ۲۰۱۴ به ۵۷۷ کشته در سال ۲۰۱۵ افزایش پیدا کرده است. ۲۱ کشور از مجموع ۳۴ کشور عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در سال ۲۰۱۵ دست کم یک حمله تروریستی را تجربه کردند و این درحالی است که بیشترین آمار تلفات به ترکیه و فرانسه اختصاص دارد. دانمارک، فرانسه، سوئد و ترکیه، بیشترین آمار تلفات در حملات تروریستی از سال ۲۰۰۰ تاکنون را داشتند.
بیشتر از نیمی از ۵۷۷ نفر از افراد کشته شده در کشورهای توسعه یافته، در حملات تروریستی مرتبط با داعش جان خود را از دست دادند. حملات این گروه تروریستی در پاریس، بروکسل و آنکارا از جمله فاجعه آمیزترین حملات در تاریخ فرانسه، بلژیک و ترکیه بودند. اما کشورهای توسعه یافته در شرایطی بیشترین تلفات حملات تروریستی را شاهد بودند که شمار کشته شدگان در حملات تروریستی در سطح جهانی کاهش داشت. آمار کلی تلفات مرتبط با تروریسم در سال ۲۰۱۵ برای نخستین مرتبه از سال ۲۰۱۰ تاکنون، برابر با ۱۰ درصد کاهش یافت.
علل اشاعه فعالیت های تروریستی
عامل اصلی وقوع حملات تروریستی در کشورهای توسعه یافته دو سازمان از جنایتکارترین گروه های تروریستی در جهان، یعنی بوکوحرام و داعش بودند که فعالیت های خود را در دیگر کشورها و مناطق افزایش داده اند. حملات مرتبط با داعش در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی در سال ۲۰۱۴ میلادی، ۱۸ کشته بر جا گذاشت و این آمار در سال ۲۰۱۵ به میزان قابل توجهی افزایش یافت و به ۳۱۳ کشته در جریان ۶۷ حمله رسید.
از سوی دیگر، مداخلات نظامی در عراق و نیجریه، کشورهایی که داعش و بوکوحرام عمدتا در آنها عملیات داشتند، به کاهش ۳۲ درصدی تلفات در این کشورها منجر شد. با این حال، دو گروه از زمان مداخلات نظامی، فعالیت های تروریستی خود را در کشورهای همسایه و در منطقه- ازجمله در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی- گسترش دادند که این مساله با افزایش تاثیرات تروریسم در جهان همراه بود. شمار کشورهایی که داعش در آنها دست به حملات تروریستی زده طی یک سال تقریبا دو برابر شد و از ۱۳ حمله در سال ۲۰۱۴ به ۲۸ حمله در سال ۲۰۱۵ افزایش یافت. طبق گزارش مربوط به شاخص سالانه تروریسم جهانی که تحت عنوان «چشم انداز انسانیت» منتشر شده است، تروریسم در کشورهای عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی بیشتر در پی ضعف و مشکلات در عوامل اقتصادی-اجتماعی همچون فرصت ها برای جوانان، باور به نظام انتخاباتی، سطوح گوناگون جرم و جنایت و دسترسی به اسلحه، رخ می دهد.
تروریسم نوین
طبق گزارش منتشر شده از سوی موسسه علوم اقتصادی و صلح، فعالیت تروریستی به شدت پیچیده است. اگرچه ۷۶ کشور کاهش شاخص تروریسم جهانی را شاهد بودند و این شاخص در ۵۳ کشور به شدت افزایش داشت، اما شاخص کلی تروریسم جهانی در مقایسه با سال ۲۰۱۴ به میزان ۶ درصد کاهش یافت.
اگرچه این شاخص برمبنای فعالیت های ۲۷۴ گروه تروریستی در سراسر جهان درنظر گرفته شده است، اما ۴ گروه داعش، بوکوحرام، القاعده و طالبان مسوول اصلی ۷۵ درصد از تلفات مرتبط با حملات تروریستی بودند. این شاخص نشان می دهد که داعش پس از اینکه مسوولیت کشته شدن ۶ هزار و ۱۴۱ نفر در حملات در بیش از ۲۵۰ کشور در سال ۲۰۱۵ را برعهده گرفت، به طور رسمی به مهلک ترین گروه تروریستی در جهان تبدیل و جایگزین بوکوحرام شد.
هزینه تروریسم
تاثیر اقتصادی جهانی تروریسم در سال ۲۰۱۵ کم و بیش با سال پیش از آن برابر بود و حملات تروریستی در این سال ۸۹ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار به اقتصاد جهانی ضرر رساند. با این حال، تاثیرات اقتصادی جهانی خشونت به طور کلی در سال ۲۰۱۵ به ۱۳ تریلیون و ۱۶۰ میلیارد دلار رسید. به علاوه، در مناطقی که درگیری ها شدید است، تاثیرات بر اقتصاد هم وخیم تر است. ضرری که تروریسم در سال ۲۰۱۵ به اقتصاد عراق وارد آورده، با ۱۷ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور برابر بوده است.
کشورهایی که بیشترین آسیب را دیدند
طبق بررسی ها و گزارش شاخص تروریسم جهانی، پنج کشوری که بیشترین عواقب تروریسم را متحمل شده اند، عراق، افغانستان، نیجریه، پاکستان و سوریه هستند. حدود ۷۲ درصد از آمار کلی تلفات حملات تروریستی در سال ۲۰۱۵ به این ۵ کشور مربوط می شوند. در ۱۶ سال گذشته، بدترین سال از نظر فعالیت های تروریستی سال ۲۰۱۴ بود؛ ۹۳ کشور در این سال حملات تروریستی را شاهد بودند و ۳۲ هزار و ۷۶۵ نفر هم کشته شدند.
