ما کجا دنیا کجا

لایحه اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم، عمدتا به نگاه مالیات بر ثروت نوشته شده است نه مالیات بر درآمد. در قانون جاری، عمده محاسبات مالیات به این صورت بود که فرد درآمدی را کسب می­ کند و سپس از او، مالیات گرفته می­شود. اما در لایحه جدید، اگر کسی دارایی هم دارد، دارایی­ها شامل مالیات می­شود و باید سالانه پرداخت شود. این که چنین کاری در نظام جمهوری اسلامی و در شرایط فعلی کشور که ما نیاز به سرمایه ­­گذاری، تولید و حضور سرمایه­گذاران داخلی و خارجی داریم و هنوز کشور به مرحله ای از رشد نرسیده که نیاز سرمایه­ گذاری کم­رنگ­تر شود، باید به خوبی بررسی شود. در کشورهایی این نوع مالیات وضع می­شود که از مسیر کشورهای در حال توسعه گذشته­ اند و به مسیر کشورهای توسعه­ یافته راه پیدا کرده ­اند. بنابراین باید مالیات را طوری تنظیم کنیم که کشور از این سرمایه ­گذاری­ها محروم نشود.

در لایحه جدید، بناست از تورمی که در 40 سال اخیر به طور مداوم در کشور وجود داشته، مالیات گرفته شود. در بندهایی از این لایحه گفته می­شود که هر ساله، اموال شخص باید قیمت­ گذاری شود و برای مابه ­التفاوت آن که رشد قیمت داشته، باید مالیات پرداخت شود. بخش عمده­ای از این مابه ­التفاوت تورم است که در آن هیچ تولید ثروتی اتفاق نیفتاده است. این مسئله معقول نیست که مالیات تورمی را که عوامل دیگری در آن موثر هستند، مردم بپردازند.

در سال 1404 ایران باید کشور سرآمد منطقه شود و طبق پیش ­بینی ­ها حدود 2 هزار میلیارد دلار باید در کشور سرمایه ­گذاری شود و نظر همه بزرگان نظام هم بر این است که نیمی از این سرمایه­گذاری باید از طریق سرمایه­ های خارجی انجام شود. بنابراین قانون مالیاتهای ما باید طوری باشد که به سرمایه ­گذاری خارجی کمک کند. در لایحه جدید مالیات، اگر قیمت ارز تغییر کند، از افزایش قیمت ریالی ارزی که ثابت مانده مالیات گرفته می ­شود که این مسئله به سرمایه­ گذاری­ های خارجی آسیب می ­رساند و باعث خواهد شد که برای سرمایه­گذاری هیچ ارزی به کشور وارد نشود. اگر ما واقعا در کشور به سرمایه ­گذاری خارجی نیاز داریم، در قانون مالیاتها حداقل سرمایه­ های ارزی در هنگام مالیات گرفتن باید به قیمتی مساوی با وقتی که آن ارز به داخل آمده، محاسبه شود.

اصلی ­ترین روش رسیدن به مالیات، مالیات بر مصرف است که به صورت مالیات بر ارزش افزوده در حال انجام است. اگر این مالیات به صورت تمام و کمال و به وسیله همه حلقه­ های زنجیره عرضه کالا، گرفته شود، دیگر نیازی به بسیاری از مواردی که در لایحه اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم پیش ­بینی شده نخواهد بود. وقتی که مجموعه اقتصادی کشور، مثل خیلی از کشورهای دیگر، به صورت خودکار مالیات را از طریق مصرف­ کننده می­گیرد و زنجیروار به تولیدکننده می­رساند، بسیاری از این نگرانیها کم می­شود. راه اصلی باید این باشد که مالیات بر ارزش افزوده توسعه پیدا کند و بن­بست های آن حل شود و به سوی اجرایی­ کردن کامل آن گام برداریم. البته بسیاری از بندهای این لایحه نیز بندهای خوبی است اما باید با نگاه حمایت از سرمایه ­گذاری و تولید به آن نگاه شود تا با اتکا به آن، مشکلات کشور در این زمینه حل شود.