بازگشت به بالای صفحه
FACEBOOK TWITTER RSS FEED JOIN US NEWSLETTER
print version increase font decrease font
تاریخ انتشار : سه شنبه 22 اسفند 1396      13:44

تقسیمات کشوری در چین؛ ابزاری برای پیشرفت اقتصادی

تقسیمات کشوری به تقسیم بندی فضای کشور در واحدهای کوچک تر برای سهولت مدیریت قلمرو اطلاق می شود که با توجه به کاستی های سیستم کنونی این تقسیمات در ایران و لزوم اصلاح آن، بررسی تقسیمات کشوری چین و تجربیات این کشور در تغییر و اصلاح آن خالی از لطف نیست.

اقتصاد ایرانی: تقسیمات کشوری و اجرایی در چین یک مساله استراتژیک و بخشی مهم از سیستم سیاسی چین است که بر توسعه اقتصادی و بهره وری مدیریتی در این کشور تاثیرگذار بوده است و می تواند به عنوان الگویی برای سایر کشورها مورد استفاده قرار بگیرد.
به گزارش ایرنا، بر همین اساس مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در پژوهشی با عنوان «تقسیمات کشوری در چین؛ ابزاری برای پیشرفت اقتصادی و بهره وری مدیریتی» به مطالعه جغرافیای طبیعی چین و تقسیمات کشوری آن به منظور الگوگیری در اصلاح تقسیمات ایران پرداخته است.
بنابر این مطالعه، جمهوری خلق چین یک کشور سوسیالیستی است که دارای حکومتی تک ساخت بوده. جغرافیای طبیعی این کشور بسیار متنوع است که بر تراکم جمعیتی و اقتصادی و نیز نابرابری های منطقه ای تاثیرگذار بوده است. جغرافیای انسانی این کشور نیز به لحاظ ترکیب قومی یکدست نیست.

**
تقسیمات کشوری چین تحت تاثیر اصلاحات و تمرکززدایی

سیستم تقسیمات کشوری چین تا حدودی از کشورهای دیگر متفاوت است. طبق اطلاعات موجود در تارنمای شورای دولتی جمهوری خلق چین، بر اساس قانون اساسی این کشور در حال حاضر واحدهای تقسیماتی کشوری بر اساس یک «سیستم سه لایه» بر اساس تقسیم کشور به استان، شهرستان و قصبه است اما در این زمینه پیچیدگی هایی وجود دارد:
۱- چین به استان ها، مناطق خودمختار و شهرداری هایی که به طور مستقیم تحت کنترل دولت مرکزی هستند تقسیم شده است.
۲- استان ها و مناطق خودمختار به شهرستان ها، شهرستان های خودمختار، پریفکچرهای خودمختار و شهرها تقسیم می شوند.
۳- شهرستان ها، شهرستان های خودمختار و شهرها به قصبه ها، قصبه های اقلیت های قومی و شهرک ها تقسیم می شوند.
در حال حاضر، چین دارای ۲۳ استان، ۵ منطقه خودمختار و چهار شهرداری که به طور مستقیم تحت کنترل دولت مرکزی هستند و دو منطقه اداری ویژه است. هدف چین از این تقسیم بندی، مواردی مانند کاهش میزان فساد، کاهش تعداد کارکنان دولت و بالا رفتن بهره وری اداری و نیز فضاسازی مناسب برای اقتصاد بازار سوسیالیستی است.
نکته حائز اهمیت این که در چین اصلاحات تقسیمات کشوری و نیز اصلاحات امور اقتصادی، اداری و اجرایی مبتنی بر آزمایشات محلی است؛ به این معنا که یک سیاست خاص برای تغییر، ابتدا در یک محل خاص اعمال می شود ودر صورت اطمینان از نتیجه مثبت، سپس در دیگر مناطق به کار گرفته می شود. آزمایش اصلاحات در یک مکان خاص، ریسک ها و چالش های سیاسی و مقاومت در برابر اصلاحات را در دیگر مناطق تضعیف می کند.

**
ره آورد اصلاحات تقسیمات کشوری در چین

- بازسازی دولت و حکومت در چین که در نتیجه آن، نقش های دولت تغییر یافت و مدیریت شرکت ها و تشکیلات اقتصادی از امور اداری جدا شد.کوچک سازی سازمان های دولتی به وسیله کاهش تعداد وزارتخانه ها و ادارات اجرا و به دنبال آن تعداد کارکنان در سازمان های دولت مرکزی کاهش یافت.

- تقسیم نقش های اجرایی و اداری و واگذاری قدرت به دولت های محلی که این هدف از محورهای اصلی اصلاحات در چین و یک پایه سازمانی برای توسعه اقتصادی سریع است.

- کوچک شدن دولت

- پیکربندی مجدد مسایل مالی به این معنا که در نتیجه اصلاحات، رژیم اقتدارگرای چین به لحاظ مالی تبدیل به یکی از غیرمتمرکز ترین حکومت ها در سراسر جهان شده است. از سوی دیگر این اصلاحات مالی، موجب تولید و حفظ درآمد بیشتر برای سطوح زیرین دولت های محلی شده و همچنین راه را برای سطوح بالاتر دولت مرکزی در کاهش اختصاص بودجه به سطوح زیرین دولت هموار کرده است.

به طور کلی، محور اصلاحات چین، ساختاربندی مجدد دولت بوده و در این زمینه اصلاحات سال ۱۹۹۸ پویاترین و شدیدترین بوده است. این تلاش ها سیستم اداری دولتی چین را برای اقتصاد بازار سوسیالیستی مناسب تر ساخته و موجب پیکربندی مجدد حکومت شده است که به اذعان بسیاری از اقتصاددانان، رشد سریع اقتصاد چین را به دنبال داشته است.

**
الگوبرداری ایران از تجارب چین

به نظر می رسد بتوان از تجارب تقسیمات کشوری چین درس هایی نیز برای اصلاح تقسیمات کشوری ایران استخراج کرد.
در ایران یک سیستم «چهاررده ای» شامل استان، شهرستان، بخش و دهستان حاکم است و این سیستم نهادینه شده است. نتیجه این بلند بودن سلسله مراتب تقسیمات کشوری در ایران، بلند شدن ساختار تشکیلات اداری- اجرایی است که نتیجه نهایی آن معضل هایی مانند کند شدن فرآیند اطلاع رسانی؛ نیاز به امکانات، منابع و نیروی انسانی بیشتر؛ گسترش دیوان سالاری؛ اتلاف منابع و تحمیل هزینه های زیاد به مردم و سرانجام کندی فرآیند خدمات رسانی، توسعه و عقب ماندگی است. علاوه بر کشور چین، حدود دوسوم از کشورهای دنیا سیستم دو رده ای یا سه رده ای تقسیمات کشوری را برگزیده اند. تبدیل سیستم چهار رده ای تقسیمات کشوری در ایران به یک سیستم سه رده ای، مشکلات ذکر شده را کاهش خواهد داد.
همچنین تغییر اساسی در سیستم تقسیمات کشوری ایران به شکل کلی به وجود نیامده بلکه بر تعداد شهرها، بخش ها، شهرستان ها و استان های کشور با هدف دریافت بودجه و امتیازات بیشتر از دولت مرکزی به شدت افزوده شده است. نتیجه امر این بوده که با وجود تغییرات مداوم در تقسیمات کشوری ایران ، مسایلی مانند توسعه متوازن منطقه ای و توسعه پایدار محقق نشده است. بنابراین نظام تقسیمات کشوری ایران نظامی معیوب است اما اصلاح این نظام معیوب بدون تمرکززدایی و اصلاح سیستم بودجه ریزی تاثیر چندانی نخواهد داشت.

بنابراین سه اقدام مهم برای اصلاح تقسیمات کشوری ایران ضرورت دارد:

- اصلاح سیستم تقسیمات کشوری بر اساس شاخص های کیفی و با توجه به الزامات فضایی و جغرافیای سیاسی ایران
- اصلاح سیستم بودجه ریزی
- کاهش تعداد استان ها و حداقل جلوگیری از ایجاد استان های جدید

و در آخر باید یادآور شد که در ایران هیچ گونه سازو کار قانونی برای آزمایشات محلی وجود ندارد. قوانین در سطح ملی وضع شده و برای کل کشور اعمال نمی شود. در صورتی که می توان همانند چین، برخی تغییرات در سیستم تقسیمات کشوری را ابتدا در یک استان به صورت آزمایشی اعمال کرد و در صورت بروز نتایج مثبت، این تغییرات را تبدیل به قوانین ملی کرد.


آدرس ایمیل فرستنده : آدرس ایمیل گیرنده  :

نظرات کاربران
ارسال نظر
نام کاربر
ایمیل کاربر
شرح نظر
Copyright 2014, all right reserved | Developed by aca.ir