دولت نباید برای مردم خانه بسازد
اقتصادی ایرانی: طی روزهای گذشته شایعات و گمانه زنی های بسیاری در فضای رسانه ای در مورد آینده پروژه مسکن مهر صورت گرفته است. از ثبت نام کنندگان تا متولیان اجرای این پروژه همگی می خواهند بدانند، عباس آخوندی وزیربعدی راه و شهرسازی چه تحلیلی از آینده این پروژه پرهزینه دارد. در همین حال عباس آخوندی به اقتصادی ایرانی در مورد وضعیت بازار مسکن کشور می گوید:« مسکن موتور محرکه توسعه اقتصادی در بسیاری کشورها است. باید به این مساله توجه جدی داشت. بنابراین اساسا سیاست های دولت باید ناظر بر بهبود کارایی بخش مسکن باشد و از تمام مدل های تولید مسکن در جامعه حمایت کند. فرقی ندارد مسکن آزاد یعنی افرادی که برای خود خانه می سازند و یا مسکن طبقه متوسط و یا مسکن کم درآمدها باشد. متاسفانه در سالهای اخیر شرایطی بوجود آمده که مسکن طبقه متوسط به فراموشی سپرده شده است. دولت نمی تواند مسکن طبقه متوسط که عمده تقاضای بخش مسکن در جامعه هستند را کنار بگذارد و تنها به مسکن کم درامدها توجه کند. مسکن طبقه متوسط یا مسکن حمایتی در تعریف اقتصادی؛ شامل خانوارهایی است که قدرت پس انداز نسبی دارند اما باید این پس انداز از جهت اقتصاد خرد در ساختار اقتصاد کلان قرار بگیرد تا با افزایش قدرت خرید بتوانند وارد بازار مسکن شوند و خانه مورد نیاز خود را تهیه کنند. بنابراین باید مسکن طبقه متوسط مجددا احیا شود. اینکه تنها یک گروه از اقشار جامعه در قالب پروژه مسکن مهر به نیاز آنها پاسخ داده شود امری اشتباه است.»
آخوندی در مورد نیاز مردم به مسکن می گوید:« نیاز مسکن تنها مسکن مهر نیست. تنها گروه کم درآمد نیستند که به مسکن نیاز دارند. بلکه تمام اقشار و طبقات جامعه نیازمند مسکن هستند. مسکن آزاد، مسکن کم درآمدها و مسکن طبقه متوسط باید به تناسب تقاضایی که دارند مورد حمایت دولت قرار داشته باشند. برنامه دولت در بخش مسکن باید همه شمول باشد و تمام طبقات را تحت پوشش قرار دهد. دولت نمی تواند بگوید فقط یه گروه خاص نیاز به حمایت دارند و از نیاز سایر بخش ها غافل شود. البته منظورم این نیست که به نیاز مسکن کم درامدها بی توجهی کرد. اتفاقا باید از مسکن کم درآمدها حمایت ویژه داشت و در کنار آن به نیاز سایر طبقات نیز پاسخ داد. دولت جمهوری اسلامی ایران نماینده تمام مردم کشور است و باید یک برنامه ملی در بخش مسکن را مدنظر قرار دهد. باتوجه به عملکرد دولت نهم و دهم در بخش مسکن این تصور بوجود آمده است که وزارت متولی امور مسکن به مسکن مهر تبدیل شده و دولت اهداف خاصی را دنبال می کرد که از این طریق می توانست این خواسته ها را محقق کند. درحالیکه بخش مسکن فراتر از یک پروژه موسوم به مسکن مهر است. این بخش در واقع ساماندهی حجم عمده کل سرمایه گذاری که ملت ایران در حوزه اقتصاد خانوار انجام می دهند رقم بسیار کلانی است که حتی اگر بخوبی مدیریت شود می تواند برای خروج از رکود و توسعه اشتغال موثر باشد. متاسفانه در دولت نهم و دهم تصویر غلطی از بخش مسکن به نمایش گذاشته شد و این تصویر باید مورد بازنگری قرار گیرد.»
اما اصلی ترین انتقادها طی سال های گذشته از دولت دهم، هزینه های بالای پرژوه هایی مانند مسکن مهر و بازدهی پایین آنها بوده است. آخوندی در این مورد هم چنین نظر می دهد:« اساسا این تصور اشتباهی است که دولت برای مردم خانه بسازد. دخالت دولت در امور ساخت وساز ر تضاد با شعار خصوصی سازی است. چطور می شود که شرکت های بزرگ چون مخابرات، فولاد و پتروشیمی ها و حتی شرکت های بزرگ حمل ونقل برای اداره بهتر امور و کاهش حجم فعالیت های تصدی گری دولت به بخش خصوصی واگذار می شوند. در مقابل مسکن که از ابتدا خصوصی بوده و مردم کار خانه سازی را انجام می دادند ناگهان دولتی می شود. مگر دولت می تواند برای یک ملت خانه بسازد!. این کار عجب و غریبی بود که دولت اقای احمدی نژاد در بخش مسکن انجام داد نتیجه آن نیز مشخص است و نیاز به توضیح ندارد. طبیعی است که این مسیر اشتباهی بود که دولت نهم و دهم طی کرد. اکنون باید از این مسیر اشتباه برگردیم. لذا بزرگترین وظیفه دولت در بخش مسکن براین اصل استوار است که دولت بستر حمایتی لازم را فراهم کند تا مردم خانه سازی را انجام دهد.»
وی بیان داشت:« در هیچ کجای دنیا دیگر دولت در امور ساخت و ساز دخالتی ندارند. مردم نیز ترجیح می دهند خودشان مسکن مورد نیاز خود را بسازند. دولت که نمی تواند به نیابت از انها با سلیقه خود برای مردم خانه بسازد. تجربه گذشته در دنیا نیز نشان داده که در هر مقطع که دولت ها در امور ساخت وساز دخالت کردند نتیجه کارشان به شکست منجر شد. حتی در ایران نیز این سابقه وجود دارد. به همین جهت تصور نمی کنم این واحدهای مسکن مهر ساخته شده پاسخ گوی نیاز و سلیقه مردم مان باشد. البته باید این مساله مورد کارشناسی قرار گیرد و در زمان مناسب آن درباره سرنوشت مسکن مهر تصمیم گیری کرد. آنچه مشخص است و بنده نیز بر ان تاکید دارم این است که دولت نباید در ساخت و ساز دخالت کند و این اشتباه بود که دولت تصور کرد می تواند جایگزین مردم در ساخت و ساز شود.»
او در مورد برنامه های احتمالی خود برای مسکن هم می گوید:«معتقدم در بخش مسکن امکان تجهیز منابع مالی و جمع آوری سپرده ها و ایجاد یک منبع مالی برای شروع رونق در حوزه مسکن نسبت به سایر بخش های اقتصادی آسان تر است. یعنی اگر دولت بتواند برنامه منسجمی تعریف کند از حوزه اقتصاد کلان تحریک تقاضا در بخش مسکن را سامان دهد و از حوزه اقتصاد خرد پس اندازه های مردمی در نظامی موثری جمع آوری کند که بتواند قدرت مردم افزایش دهد می تواند بر چالش های این بخش چیره شود. بر فرض مثال؛ اگر مردم مطمئن شوند می توانند در سازو کاری که دولت تعریف کرده پول خود را پس انداز کنند اما چند برابر آن پول قدرت خرید دارند بطور طبیعی به دولت اعتماد می کنند و پس انداز خود را در جهت سرمایه گذاری در بخش مسکن صرف خواهند کرد. اما اگر بخواهند تنها به امید پس انداز خود باشند که با این شرایط قیمت زمین و مسکن تا سالهای سال صاحبخانه نخواهند شد. بنابراین دولت باید برنامه را طراحی کند تا سرمایه ها بجای آنکه از بازار ارز و سکه سردربیاورند و به شکل سکه و دلار در خانه ها نگهداری شوند مردم تشویق شوند سرمایه های خود را در بخش مسکن سرمایه گذاری کنند.»
وی بیان داشت:« بدون شک در حال حاضر ساماندهی بخش مسکن نیاز به رویکرد دوجانبه مردم و دولت دارد. دولت باید در ایده تجهیز منابع در بخش مسکن «نظریه» داشته باشد. بادی مردم به پس انداز موثر در حوزه مسکن تشویق کند. اگر این امکان فراهم شود مردم خودجوش با دولت همکاری خواهند کرد. اینکه دولت با پروژه سازی و برنامه های چون مسکن مهر بخواهد نیاز مسکن جامعه را پاسخ دهد به هیچ عنوان موفق نخواهد شد و شکست خواهد خورد که نمونه بارز آن دولت نهم و دهم است که راه به جایی نبرد.»
