دولت باید برنامه اقتصاد ریاضتی را اجرا کند

سمیه فتحی: بهزور هادی زنوز یکی از معروف ترین اقتصاددانان کشور به شمار می آید که در زمینه بودجه به تخصص رسیده است. در گفت و گوی کوتاه با او به برخی حواشی پیرامون بحران کسری بودجه دولت پرداخته شده است.

دولت چگونه باید از این دوران گذار عبور کند؟

باید دولت این مساله را دست کم نگیرد و  برنامه کاملی طراحی کند. این وضعیت اقتصادی با کسری بودجه شدید نیازمند مدیریت منابع است. حال اگر اسم آن را هم برنامه ریاضیتی نگذاریم همان برنامه اقتصاد مقاومتی که مطرح است باید پیش گرفته شود. شرایط اقتصاد ایران به مرحله یی رسیده که شوخی بردار نیست نمی توان دست رو دست گذاشت و تنها امیدوار بود که دولت به سمت تعاملات و برداشتن تحریم ها گام بردارد. همانطور که اشاره کردم در خوشبینانه ترین حالت اگر از مهرماه  که مذاکرات گروه 5+1 آغاز می شود، عزم دولت ایران جدی باشد و غرب نیز واقعا خواهان مذاکره باشد 3 تا 4 سال طول می کشد تا از این وضعیت خارج شویم. بنابراین لازم است که واقع بین باشیم . بحران مالی در اقتصاد ایران مساله ساده یی نیست که با چند راهکار و پیشنهاد اقتصادی قابل حل باشد.

یکی از معضلات پیش روی مساله بدهی های دولت به سازمان تامین اجتماعی است که تاکنون نادیده گرفته شده بود علی رغم اینکه دولت گذشته بسیاری از شرکت های بزرگ دولتی را بابت رد دیون به این سازمان واگذار کرده است؟

دولت متاسفانه در طول سالیان متمادی بر تعهدات صندوق تامین اجتماعی  بدون در نظر گرفتن عواقب آنها افزوده است و هنوز هم این مساله ادامه دارد. اخیرا نیز لایحه ای در مجلس تصویب شده حتی اگر یک نفر تحت پوشش بیمه تامین اجتماعی باشد اگر فوت کند خانواده ان می تواند با پرداخت ده سال حق بیمه حقوق مستمری آن فرد را بگیرند. دولت به هرشکلی برای این صندوق هزینه تراشیده است و اکنون کار به جایی رسیده که این صندوق با توجه به عدم پرداخت تعهدات قبلی با بحران مالی مواجه شده است. دولت نمی تواند به سادگی از بار مشکلات این صندوق شانه خالی کند. دیر یا زود این مساله سرباز می کند. اگر دولت چاره فوری برای برخورد با این مشکلات نداشته باشد، با بحران های تازه یی مواجه خواهد شد.

در مجموع با توجه به مشکلات و چالش های مالی و از طرفی کسری شدید بودجه و تحریم ها دولت تدبیر و ایمد چگونه می تواند وعده کاهش تورم را محقق کند؟

یکی از راهکارهای کنترل تورم سیاست مالی و پولی توام با انضباط است. اگر ترازنامه بانک مرکزی را مطالعه کنید سه قلم عمده را شامل می شود. یکی به افزایش دارایی های خارجی بانک مرکزی اشاره کرده است که در شرایط تحریم نمی توان به این مساله دست پیدا کرد. دیگری مربوط بدهی دولت به بانک مرکزی است. دولت باید در هر شرایطی سعی کند تا ازبانک مرکزی استقراض نکند. اگر دولت دست به استقراض بزند قطعا کمترین هزینه آن تشدید تورم است. سومین مورد هم بدهی بانک ها به بانک مرکزی است. بانک مرکزی باید راهکارهایی اتخاذ کند که در مدت زمان مشخصی این بدهی باز پرداخت شود تا بتواند از این طریق نقدینگی را کنترل کند و بر تورم فائق آید. البته تورم در ایران مزمن است و انتظارت تورمی نیز بالاست در چنین شرایطی مقابله با تورم در شرایط رکود تورمی بسیار دشوار است. بنابراین دولت یازدهم با بدترین سناریوها مواجه است از یک طرف کسری بودجه شدید، نرخ بیکاری بالا، رشد اقتصادی منفی و رکود تورمی مواجه است که در این شرایط می خواهد تورم را نیز کاهش دهد این مساله به مانند پازل بسیار بزرگی است که درست چیدن قطعات آن کار بسیار سخت و پیچیده است.