موجودی صندوق توسعه ملی کجاست؟

به نوشته روزنامه اعتماد اظهارات اخیر برخی مقامات اقتصادی دولت دهم مبنی بر «پر» بودن صندوق ذخیره ارزی و خزانه و تحویل آن به دولت یازدهم، به حکایت شخصی می ماند که وقتی به وی خبر دادند، چه نشستی که خودرویت را دزد برد، خندید و گفت: امکان ندارد چون سوییچ خودرو در جیب خودم است!تشابه داستان اینجاست که اگرچه کلید صندوق توسعه ملی از دولت دهم به دولت یازدهم تحویل شده ولی موجودی صندوق نه نزد دولت، که در واقع در اختیار کشورهایی نظیر چین، هند و کره است و بر اساس توافقات قبلی، تنها می تواند صرف خرید از این کشورها شود. در این شرایط، تنها امکان استفاده از ذخیره ارزی ادعا شده، خرید اجباری کالاهای بنجل از کشورهای یاد شده آن هم با قیمتی حدود 40 درصد بالاتر از نرخ واقعی این کالاهاست و بخش اصلی این به اصطلاح موجودی به هیچ کار دیگری نمی آید.

کارشناسان معتقدند موجودی ارزی ادعا شده توسط مقامات دولت قبل، حتی در صورت نقد شدن، گوشه یی از بدهی یکصد و هشتاد هزار میلیارد تومانی دولت های نهم و دهم را پوشش نمی دهد و این همان مفهوم خزانه خالی است که اخیرا دکتر روحانی از آن یاد کرده است. به گفته وزیر امور اقتصادی و دارایی بحث خزانه خالی دارای یک مفهوم روشن بوده و منظور درآمدها و هزینه های عمومی دولت است که در سال جاری بودجه با محدودیت های بسیاری مواجه است.

طیب نیا می گوید از 210 هزار میلیارد تومان منابعی که در قانون بودجه سال جاری پیش بینی شده تا پایان سال حداکثر 100 هزار میلیارد تومان مبلغ قابل وصول است و این به آن معناست که کل منابع بودجه، کفایت هزینه های جاری دولت که 128 هزار میلیارد تومان است را نمی کند و رییس جمهور به این مطلب اشاره کرد که یک واقعیت است.

این ادعای مقامات دولت دهم که «خزانه با چند هزار میلیارد تومان تحویل داده شد»، یک نکته دارد و آن اینکه به گفته وزیر اقتصاد در سال جاری هزینه های عمرانی نزدیک به صفر تخصیص داده شده و در کل شش ماه اول امسال کل تخصیص طرح های عمرانی حدود شش هزار میلیارد تومان بود که از آن نیز سه هزار میلیارد تومان از سوی خزانه پرداخت شد و این به آن مفهوم است که هیچ گونه طرح عمرانی در کشور اجرا نشد. طیب نیا معتقد است این شرایط با تحویل مبالغ مورد ادعا به خزانه برطرف نمی شود و مهم آن است که در کل سال، بودجه دولت با یک عدم تحقق منابع در حد 110 هزار میلیارد تومان مواجه است.

برداشت ها در دولت نهم و دهم

سال 84 یعنی پنج سال بعد از افتتاح این حساب، برداشت از آن نسبت سال نخست حدود دو برابر شده و به 5/11 میلیارد دلار رسید و در سال 85 میزان برداشت از حساب ذخیره بیش از دو برابر نسبت به سال قبل آن، عدد 23 میلیارد دلار را ثبت کرد. اگرچه موجودی حساب ذخیره ارزی پس از سال 1387 اعلام نشده است اما بر اساس آخرین اطلاعات، درحالی که موجودی حساب ذخیره ارزی در سال 1386 با 5/142 درصد رشد نسبت به سال قبل آن مواجه بوده اما در پایان سال 1387 موجودی این حساب نسبت به سال قبل 3/43 درصد کاهش یافت. موجودی نقد حساب ذخیره ارزی در سال 1386 رقمی معادل 23 میلیارد و 175 میلیون دلار بوده که این رقم در سال بعد به 13 میلیارد و 142 میلیون دلار کاهش یافت.

همچنین میزان برداشت از این حساب در سال 1386 معادل 28 میلیارد و 15 میلیون دلار بوده که این رقم در سال 1387 به رقم 45 میلیارد و 924 میلیون دلار افزایش یافته که افزایش 9/63 درصدی را نشان می دهد. در حالی میزان برداشت های دولتی از این حساب در سال 87 نسبت به سال قبل 1/82 درصد رشد داشته که میزان برداشت برای اعطای تسهیلات 1/18 درصد کاهش نشان می دهد. در آخرین گزارش مشخص شده که برداشت از حساب ذخیره ارزی در سال 1387 به 45 میلیارد و 924 میلیون دلار افزایش یافته است.

اظهارات احمدی نژاد درباره صندوق ذخیره ارزی

احمدی نژاد اسفند ماه سال 90 در مجلس شورای اسلامی صراحتا از صفر بودن حساب ذخیره ارزی سخن گفته و اعلام کرد: حساب ذخیره ارزی موجودیش صفر است. چگونه به مترو وام بدهیم؟ از کجا بدهیم؟وی از سال 87 موجودی حساب ذخیره ارزی را محرمانه اعلام کرد، رقم این موجودی پرسشی بی پاسخ شده بود که هر مرجعی براساس برآوردهای خود رقمی را برای آن اعلام می کرد چرا که محمود احمدی نژاد در این خصوص گفته بود این حساب برای دو، سه سال کشور موجودی دارد و ما هیچ وقت نمی توانیم برای حساب عددی بگوییم زیرا محرمانه است.

مسعود نیلی، معاون اقتصادی سازمان برنامه وبودجه در دولت اول محمد خاتمی که او را بنیانگذار وطراح اصلی حساب ذخیره ارزی می دانند در سال 86 نسبت به عواقب هزینه کردن درآمدهای نفتی هشدار داد وگفت: تصویری که من از آینده دارم نشان می دهد که دوسال بعد تمام درآمدهای نفتی را باید به بودجه تزریق کنیم بنابراین حساب ذخیره ارزی موضوعیت خودرا از دست خواهد داد.

و اما محمود بهمنی، رییس کل سابق بانک مرکزی هفته پیش در واکنش به سخنان دکتر روحانی، رییس جمهوری مبنی بر خالی بودن خزانه در ابتدای کار دولت یازدهم ادعا کرده که «اصلا خزانه خالی نیست، اتفاقا خزانه کشور پر است و همیشه هم پر خواهد بود.» وی موجودی صندوق توسعه ملی را 32 میلیارد دلار اعلام کرد.

این اظهارات و نیز اظهارات مشابه از سوی وزیر سابق امور اقتصادی و دارایی در حالی است که صندوق توسعه ملی، آخرین عملکرد منابع و مصارف این صندوق را تا پایان تیرماه سال 1392 به شرح زیر اعلام کرده است:

کل منابع واریزی به حساب صندوق تا تاریخ 31 تیرماه امسال؛ 9/52 میلیارد دلار.

کسر می شود:

1- مجموع پرداخت ها اعم از تسهیلات ارزی-ریالی، سپرده گذاری ارزی و... صندوق در دولت دهم (با احتساب نتیجه نوسانات ارزها)؛ 1/20 میلیارد دلار

2- تعهدات صندوق بابت طرح های ارزی مصوب در دولت دهم؛ 7/14 میلیارد دلار

مجموع پرداختی ها و تعهدات صندوق دردولت دهم (با احتساب نتیجه نوسانات ارزها)؛ 8/34 میلیارد دلار

مانده قابل تخصیص در شروع به کار دولت یازدهم؛ 1/18 میلیارد دلار